Deze blogpost gaat over winterwandelen in de Surselva vallei. Want, de Surselva vallei in Zwitserland heeft de winterwandelaar veel te bieden! In januari liep ik een week in deze prachtige Zwitserse regio. Op deze plek in kanton Graubünden, waar de Vorderrhein zijn weg naar Chur baant, gaf ik een cursus houtsnede in Berghotel Clarezia.

In deze blogpost vind je tips voor winterwandelen in de Surselva vallei. Ook vind je in dit artikel schetsen en houtsneden geïnspireerd door het omliggende landschap.

NB veel van de namen van geografische locaties in dit artikel staan genoteerd als [naam]/[naam]. Dit heeft te maken met de tweetalige aard van het gebied. Zowel het Duits als het Retoromaans gelden er als de voertaal.

Winterwandelingen in de Surselva

Acht dagen verbleef ik in de Surselva. De vallei ligt westelijk van de hoofdstad van het kanton Graubünden: Chur. Ik verbleef in Waltensburg/Vuorz, een boerendorp op een vooruitgeschoven heuvel in het brede Vorderrheindal. Ik heb wandelingen gemaakt in alle windrichtingen. Soms gedwarsboomd door de hoeveelheid sneeuw. Soms belemmerd door mijn weerbarstige wandelschoenen, die wel twee jaar lijken te nemen om goed ingelopen te raken. Het hoort er allemaal bij. Onderstaand vind je de verschillende winterwandelingen, allemaal gemaakt met ‘gewone’ hoge bergschoenen, een winddichte jas, thermo-ondergoed en een goede dosis plezier.

Breil/Brigels via ‘de panoramaweg’

10 km / 3 uur / +-280m ROUTE

Dit is één van de comfortabele winterwandelingen die ik gelopen heb vanuit Berghotel Clarezia. De nacht ervoor had het flink gesneeuwd, waardoor de (naald)bossen bukten onder een grote sneeuwlast. Dat zorgde voor een magische ervaring. Vrijwel de gehele route bleef het bewolkt en het zicht beperkt. Behalve halverwege in Breil/Brigels. Lunchen deed ik bij de fantastisch gelegen romaanse kapel van Sankt Eusebius/San Sievi. Daar, terwijl ik en een mede reisgenoot onze boterhammetjes nuttigden, brak de zon spectaculair door en verblindde ons zicht.
De heenweg van deze wandeling loopt over de zogenaamde panoramaweg: een breed wandelpad dat vrijwel voortdurend uitzicht biedt op de diepe Rijnvallei. De terugweg loopt door uitgestrekte weilanden tussen Brigels en Waltensburg. Langs de gehele route vind je karakteristieke (en door mij zo geliefde) almschuren.

Afdaling vanaf Alp Dado Sut

15,5 km / 4 uur 30 minuten / +150m -890m ROUTE

Moeizame knieën moeten deze route vermijden. Deze (perfect aangegeven) winterwandeling vraagt om een kleine investering bij de stoeltjeslift van Waltensburg. Voor CHF 10 word je per enkele reis op de Alp Dado Sut afgezet. Hiervandaan starten een aantal geprepareerde winterwandelingen. Mijn reisgenoten hadden spikes onder hun wandelschoenen gebonden, maar de route was ook zonder goed te doen. Deze winterwandeling is een lange afdaling met fantastische vergezichten richting de zuidkant van de Surselva. Onderweg lonkt het ruige Val Frisal om verder verkend te worden. In dit winterseizoen is het Val Frisal met zijn uitgestrekte voormalige-gletsjer vlakte echter moeilijk toegankelijk. Onderweg komen we ook langs een tweede kapel in Brigels (Sogn Giacun genaamd) met opnieuw goed geconserveerde middeleeuwse fresco’s van de Waltenburgse school (een begaafde groep middeleeuwse schilders verantwoordelijk voor fresco’s in de regio van Waltensburg).

Van Surcuolm naar Cuolm Sura

9 km / 2 uur 45 minuten / +- 360m ROUTE

Dit lijkt wel een woordenspel. De wandelgids vertelde me dat het te maken heeft met de aanduidingen ‘boven’ en ‘onder’. De retoromaanse taal in het gebied blijft me verrassen met mooie naamrijmen en onmogelijk uit te spreken lettercombinaties (zoals Lucmagn en Sumvitg, om maar eens wat te noemen).
Hoe dan ook, de wandeling! Deze route start op het dorpsplein in Surcuolm, aan de zonnige zuidzijde van het Vorderrheindal. De route biedt je panoramische uitzichten op de massieven van de Tödi (3614m), Birfenstock (3450m) en Signina (met de Piz Fess, 2880m, als hoogte punt). Het heldere weer wat zich in de ochtend aandiende droeg bij aan het goede zicht op de omgeving. Vergeet niet met aandacht te kijken naar de massief gebouwde, historische boerderijen die te zien zijn aan de hoofdweg in Surcuolm.

Zervreilasee bij Vals

13 km / 4 uur / +220m -770m ROUTE

Voor deze route maken we gebruik van de (gratis) gondelbaan bij Vals. Vals zelf ligt in een dal dat weer een zijdal is van het tot de verbeelding sprekende Val Lumnezia (de vallei van het licht). Op hoogte lopen we naar de Zervreilasee (richting Frunt), een groot stuwmeer aan het einde van het Valsertal. Bij Frunt is het uitzicht fenomenaal. Via een korte maar stevige afdaling bereiken we de stuwdam van de Zervreilasee. Hierna volgt een dalafdaling terug naar Vals. Onderdeel hiervan was in deze januarimaand het overweldigende geluid van vallende, meterslange ijspegels op de rotsbodem van de vallei. Watervallen zijn in de afgelopen nacht bevroren en hebben enorme ijsformaties gevormd. Met het eerste zonlicht van de vroege middag worden deze met veel geweld in de diepte geworpen. Oppassen dus, wanneer je overhangend ijs passeert op deze route! Altijd is daar bij het achterom kijken nog die overtuigende berg die het einde van het Valsertal domineert: de kegelvormige Zervreilahorn.

Tot slot

De Surselva heeft dit en meer te bieden. Ben je nieuwsgierig geworden naar meer bergwandel- en maakverhalen? Heb je een vraag over de bovenstaande routes? Neem contact op of schrijf je in voor mijn nieuwsbrief.